David Đào được bồi thường 140 triệu Mỹ Kim

RFI - Sự kiện nhân viên hãng hàng United Airlines đòi khách hàng nhường chỗ dẫn đến bạo lực cảnh sát có thể kết thúc. Người bị kéo ra khỏi máy bay là ông David Đào, một  người Mỹ gốc Việt và hãng hàng không đã đạt được đạt được thỏa thuận bên ngoài tòa án. David Dao và hãng United Airlines đã từ chối tiết lộ số tiền bồi thường hòa giải, nhưng theo các quan chức cấp cao của United Airlines, ông David Dao đã nhận được 140 triệu mỹ kim tiền bồi thường.

Theo hãng  tin Der Spiegel dẫn thuật lại một số nguồn tin, căn cứ theo lời một nhân vật chủ chốt của United Airlines tiết lộ họ đã trả cho David Đào 140 triệu mỹ kim tiền thiệt hại.

Vì chuyện David Đào bị hãng hàng không United Airlines dùng bạo lực kéo ra khỏi phi cơ dẫn đến phẫn nộ toàn cầu, United Airlines đã buộc phải đưa ra cách giải quyết. Phẩm giá đáng giá bao nhiêu?

Tin tức nói rằng chuyện David Đào và hãng United Airlines được giải quyết ngoài tòa nhưng không tiết lộ số tiền cụ thể, làm náo loạn tin tức trên mạng.

Cho đến nay, không có thông tin chính thức để chứng thực về những nguồn tin trên.

Theo Pháp Tấn Xã (RFI)

Đọc tiếp

Tình Đời Của Mẹ

Nhà chỉ còn hai mẹ con ở vùng thủ đô Hoa Thịnh Đốn. Ông bố đã mất cách đây vài năm để lại đủ các thứ tiền. Tài chánh người mẹ cũng rất dư dả vì trước đây bà làm chủ tiệm vàng. Hai vợ chồng đã nuôi cô con gái học ra bác sĩ. 

Thấy cô con gái trên 30 tuổi chưa chồng con gì mà phải ở một mình, người mẹ mới tìm cách gạ con về ở chung nhưng cô con nhất định không chịu vì kinh nghiệm "ở cùng nhà hay bị má chửi". Mời không được thì bà mẹ hay tìm cách tới thăm con, nấu đồ cho ăn, giặt áo quần để được ở chung. 

Được nước, bà ở luôn cả hai tuần không về. Chịu hết nổi, cô con đòi mẹ phải có trách nhiệm về chăm sóc nhà của mẹ chứ. Cô còn dặn kỹ, khi nào mẹ tới vào lúc cuối tuần thì làm ơn báo trước chứ tới đột xuất như thế thật làm ngạc nhiên ghê!. Hơ hơ!!! 

Nhà cô nuôi hai con chó làm bạn. Mỗi ngày phải thuê người dắt chó đi chơi, đi hóng gió. Tiền chăm sóc cho có khi tốn tới $2,000 mỗi tháng. Nghĩ ra một kế hay, bà mẹ mới gọi điện thoại sang nài "hay là con để cho má quá chăm sóc hai em chó, con lấy tiền đó trả cho má, đừng trả tiền người ngoài, tốn kém. Con cứ coi như má đang làm thuê cho con cũng được, chó của con cũng như là cháu của má vây... có được hem... có được hem?". 

Tưởng là phen này làm cô con cứng họng, không đỡ được... "Nhưng mà má đâu có licence chăm sóc chó, đúng không? Loại chó này rất khôn, một tay chăm sóc mà không có chuyên môn như má là nó biết liền hà, nó không có happy, không được đâu". 

Tới nước này bà mẹ chỉ nước "cao máu" trước sự bạc bẽo của đứa con. Gặp ai quen bà cũng đem hoàn cảnh éo le ra kể rồi than thân trách phận trước chuyện tình mẹ con ngang trái không thể nói nên lời ở xứ Mỹ. "Xin chân giữ chó cho nhà nó mà nó cũng không cho, con cái gì mà quá bất hiếu". Bà chửi một hơi rồi chửi lây sang cả nước Mỹ quá lạnh lùng, có tiền có bạc trong tay mà không có tình người thì cuộc sống đều vô nghĩa. Chê Mỹ xong bà quay sang khen con cái người Việt mới qua nức mũi, thương cha, thương mẹ, có hiếu từ trong ra ngoài. 

Có người bạn nghe được chuyện bèn rủ rê về Việt Nam mua nhà dưỡng già... Chỉ mới nghe có vậy, bà bật ngay người: "ĐM! mày xúi bậy nha! năm xưa đi vượt biên bị bể ổ, Việt Cộng cầm súng bắn theo ầm ầm, mém chết, bây giờ kêu tao về ở chung với chúng, không được đâu! mày bị điên rồi hả?". 

⏩Việt Kiều Hồi Hương

⏩Hai anh em ‘người Bolsa thứ thiệt’ tặng tiền cho người tị nạn Syria

⏩Con cố nhà báo Đạm Phong họp báo: Cha tôi làm việc cho CIA

⏩Lợi Ích cho Trẻ Em khi Học Hai Ngôn Ngữ

Đọc tiếp

One cancer treatment that reduces cancer fatigue is Ginseng, Mayo Clinic study finds

Fatigue is one of the most common effects of cancer and cancer treatment.

Now, cancer-related fatigue appears to have an enemy. A Mayo Clinic study found that high doses of the herb ginseng was effective in reducing cancer-related fatigue over two months when compared with a placebo.

Mayo Researchers evaluated 340 patients who had either completed cancer treatment or were undergoing treatment at one of 40 community medical centers. Study participants would receive a daily dosage of a placebo or 2,000 milligrams of ginseng administered in capsules containing pure, ground American ginseng root.

That is markedly different from off-the-shelf ginseng, which sometimes is processed with ethanol, giving it characteristics similar to estrogen. That is harmful for breast cancer patients, warned researcher Debra Barton of the Mayo Clinic Cancer Center, in a Mayo news release.

Ginseng’s effect on fatigue showed marked improvement over time from a slight improvement at four weeks to significant improvement at eight weeks.

“After eight weeks, we saw a 20-point improvement in fatigue in cancer patients, measured on a 100-point, standardized fatigue scale,” Barton said.

Barton and other researchers could find no apparent side effects from the herb.

Aside from reducing fatigue, American ginseng also appears to have other cancer-fighting abilities. According to a 2010 lab study, American ginseng extract led cultures of colorectal cancer cells to die, implying that the herb may have an anticancer properties.

Đọc tiếp

Chuyện Hai Bờ Bến Hải

Do Linh và Vĩnh Linh là hai huyện cách nhau bằng con sông Bến Hải thuộc tỉnh Quảng Trị. Sau năm 1954, con sông vô danh này bỗng nổi như cồn vì trở thành sông giới tuyến phân chia giữa Nam và Bắc Việt.

Đáng ra quốc tế định chọn sông Gianh làm giới tuyến như thời Trịnh Nguyễn của mấy trăm năm về trước hoặc lấn ra đến tận Nghệ An Hà Tĩnh ở vĩ tuyến 23 cho miền Nam được thêm nhiều miền Trung hơn. Nhưng do Trung Quốc quá khôn lõi trên bàn đàm phán vì chúng hiểu rõ về vị trí địa lý và văn hóa của Trung Trung Bộ nên ra mặt đòi cho lãnh thổ Bắc Việt phải lấn sâu vào Nam một tí với dụng ý phải cách ly quê hương Quảng Bình của gia tộc Ngô Đình Diệm ra khỏi tầm ảnh hưởng của chính phủ Quốc Gia. Chu Ân Lai tin rằng khi Quảng Bình trở thành tiền đồn thì Bắc Việt sẽ thất thế 100%.

Sông Bến Hải hẹp, phía đầu nguồn có nhiều cồn đất cát, đảo nhỏ giữa dòng chưa kịp phân chia trở thành phi địa (tức là đều không thuộc quyền quản hạt của bờ Nam và bờ Bắc). Dân quê hai huyện Do Linh và Vĩnh Linh vẫn tự do chăn trâu giữ vịt trên sông dưới sự quan phòng của các cơ quốc tế trong thời gian chờ đợi tổng tuyển cử. 

Trong giai đoạn đó, có một chàng trai chăn vịt ở bờ Nam khéo dụ làm sao mà được một cô gái chăn trâu xinh đẹp ở bờ Bắc ra chơi ở cồn đất phi địa và cùng nhau tình tự như trên hoang đảo, như chỗ không người. Bến Hải bến tình, mỗi lần tình tự, chàng luôn tặng cô gái một con vịt mang về miền Bắc. Không bao lâu sau, trai Nam gái Bắc đã sinh lòng mê luyến không rời. Từng ngày sau đó, khi chàng trai không còn vịt để tặng nữa thì cô gái lại tự nguyện bồng sang bờ Nam trả lại cho chàng những con vịt trước đây.

Sông nước hữu tình, hồn quê lãng đãng, sức sống thanh xuân, trong những lần bên nhau, cô gái mới kể cho chàng trai biết ở miền Bắc bây giờ "vả và đói" lắm, không ai còn dám công khai ăn vịt ăn gà nữa vì sợ bị kiểm điểm. Cán bộ vào dòm ngó từng giạ lúa của nông dân. Sau khi trao tặng hết số vịt cho người yêu ở miền Nam, cô gái mới đề nghị với chàng trai hay là từ nay cho tôi ở lại bên chàng và không về miền Bắc nữa. Nói đoạn, nàng nhìn sang con trâu. Như có linh tính, con trâu cũng như muốn ở lại miền Nam. Miền Bắc đang có kế hoạch đưa cả trâu bò vào hợp tác xã làm trâu nó cũng sợ. Cô gái đi một bước, con trâu cũng đi một bước. Đuổi cách nào nó cũng không chịu xuống nước bơi về miền Bắc XHCN.

Chẳng bao lâu sau, tình hình Nam Bắc cũng căng thẳng lên vì không có chuyện tổng tuyển cử gì nữa. Thay vào đó, hai bên bờ sông Bến Hải, hai chính quyền Nam-Bắc cho dựng lên các khẩu hiệu tố cáo nhau, bắc loa tuyên truyền mang đầy màu sắc chính trị.

Phía Bắc, cộng sản cho lập nguyên một tổ phát thanh để tô hồng chế độ xã hội chủ nghĩa, ca ngợi tình hữu nghị Trung-Xô đến nức mũi. Ngày nào, họ cũng bắt phát thanh viên thay nhau tuyên truyền hò hét khẩu hiệu, rồi thay nhau ca hát từ ngâm thơ cho tới dân ca cho tới rã họng. Trong một số chương trình tiếng địa phương, các phát thanh viên Vĩnh Linh nhao nhao bêu xấu câu chuyện cô gái "dắt trâu theo trai" và đòi miền Nam phải trả lại con trâu cày cho miền Bắc. Dĩ nhiên, miền Nam không trả lại trâu mà kêu gọi ngược lại người miền Bắc muốn có đất ruộng trâu cày à! vào miền Nam với tổng thống Ngô Đình Diệm là sẽ có tất cả. Ngoài ra phía miền Nam còn viết câu thơ đáp lại: "Ngày xưa nô lệ đói meo - Ngày nay độc lập cổ đeo hai tròng", tức là Nga với Tàu.

Chàng trai đã xin cha mẹ cho cưới cô gái về làm vợ, còn mình gia nhập vào địa phương quân bảo vệ tiền đồn tự do.

Tuy là câu chuyện gái theo trai một cách hồn nhiên nhưng phía sau chính là sự ghi nhận chuyến vượt biên đầu tiên của người miền Bắc đào thoát khỏi chế độ cộng sản Bắc Việt - Trâu bò cũng chọn miền Nam.

Đọc tiếp

Chuyện Hai Bờ Bến Hải

Do Linh và Vĩnh Linh là hai huyện cách nhau bằng con sông Bến Hải thuộc tỉnh Quảng Trị. Sau năm 1954, con sông vô danh này bỗng nổi như cồn vì trở thành sông giới tuyến phân chia giữa Nam và Bắc Việt.

Đáng ra quốc tế định chọn sông Gianh làm giới tuyến như thời Trịnh Nguyễn của mấy trăm năm về trước hoặc lấn ra đến tận Nghệ An Hà Tĩnh ở vĩ tuyến 23 cho miền Nam được thêm nhiều miền Trung hơn. Nhưng do Trung Quốc quá khôn lõi trên bàn đàm phán vì chúng hiểu rõ về vị trí địa lý và văn hóa của Trung Trung Bộ nên ra mặt đòi cho lãnh thổ Bắc Việt phải lấn sâu vào Nam một tí với dụng ý phải cách ly quê hương Quảng Bình của gia tộc Ngô Đình Diệm ra khỏi tầm ảnh hưởng của chính phủ Quốc Gia. Chu Ân Lai tin rằng khi Quảng Bình trở thành tiền đồn thì Bắc Việt sẽ thất thế 100%.

Sông Bến Hải hẹp, phía đầu nguồn có nhiều cồn đất cát, đảo nhỏ giữa dòng chưa kịp phân chia trở thành phi địa (tức là đều không thuộc quyền quản hạt của bờ Nam và bờ Bắc). Dân quê hai huyện Do Linh và Vĩnh Linh vẫn tự do chăn trâu giữ vịt trên sông dưới sự quan phòng của các cơ quốc tế trong thời gian chờ đợi tổng tuyển cử. 

Trong giai đoạn đó, có một chàng trai chăn vịt ở bờ Nam khéo dụ làm sao mà được một cô gái chăn trâu xinh đẹp ở bờ Bắc ra chơi ở cồn đất phi địa và cùng nhau tình tự như trên hoang đảo, như chỗ không người. Bến Hải bến tình, mỗi lần tình tự, chàng luôn tặng cô gái một con vịt mang về miền Bắc. Không bao lâu sau, trai Nam gái Bắc đã sinh lòng mê luyến không rời. Từng ngày sau đó, khi chàng trai không còn vịt để tặng nữa thì cô gái lại tự nguyện bồng sang bờ Nam trả lại cho chàng những con vịt trước đây.

Sông nước hữu tình, hồn quê lãng đãng, sức sống thanh xuân, trong những lần bên nhau, cô gái mới kể cho chàng trai biết ở miền Bắc bây giờ "vả và đói" lắm, không ai còn dám công khai ăn vịt ăn gà nữa vì sợ bị kiểm điểm. Cán bộ vào dòm ngó từng giạ lúa của nông dân. Sau khi trao tặng hết số vịt cho người yêu ở miền Nam, cô gái mới đề nghị với chàng trai hay là từ nay cho tôi ở lại bên chàng và không về miền Bắc nữa. Nói đoạn, nàng nhìn sang con trâu. Như có linh tính, con trâu cũng như muốn ở lại miền Nam. Miền Bắc đang có kế hoạch đưa cả trâu bò vào hợp tác xã làm trâu nó cũng sợ. Cô gái đi một bước, con trâu cũng đi một bước. Đuổi cách nào nó cũng không chịu xuống nước bơi về miền Bắc XHCN.

Chẳng bao lâu sau, tình hình Nam Bắc cũng căng thẳng lên vì không có chuyện tổng tuyển cử gì nữa. Thay vào đó, hai bên bờ sông Bến Hải, hai chính quyền Nam-Bắc cho dựng lên các khẩu hiệu tố cáo nhau, bắc loa tuyên truyền mang đầy màu sắc chính trị.

Phía Bắc, cộng sản cho lập nguyên một tổ phát thanh để tô hồng chế độ xã hội chủ nghĩa, ca ngợi tình hữu nghị Trung-Xô đến nức mũi. Ngày nào, họ cũng bắt phát thanh viên thay nhau tuyên truyền hò hét khẩu hiệu, rồi thay nhau ca hát từ ngâm thơ cho tới dân ca cho tới rã họng. Trong một số chương trình tiếng địa phương, các phát thanh viên Vĩnh Linh nhao nhao bêu xấu câu chuyện cô gái "dắt trâu theo trai" và đòi miền Nam phải trả lại con trâu cày cho miền Bắc. Dĩ nhiên, miền Nam không trả lại trâu mà kêu gọi ngược lại người miền Bắc muốn có đất ruộng trâu cày à! vào miền Nam với tổng thống Ngô Đình Diệm là sẽ có tất cả. Ngoài ra phía miền Nam còn viết câu thơ đáp lại: "Ngày xưa nô lệ đói meo - Ngày nay độc lập cổ đeo hai tròng", tức là Nga với Tàu.

Chàng trai đã xin cha mẹ cho cưới cô gái về làm vợ, còn mình gia nhập vào địa phương quân bảo vệ tiền đồn tự do.

Tuy là câu chuyện gái theo trai một cách hồn nhiên nhưng phía sau chính là sự ghi nhận chuyến vượt biên đầu tiên của người miền Bắc đào thoát khỏi chế độ cộng sản Bắc Việt - Trâu bò cũng chọn miền Nam.

Đọc tiếp

Mười Ngày Thu ở Torana

Dương Thiện Tâm

Torana là tên của một thiền viện Vipassana nằm trong một khu rừng rộng 140 mẫu đất, cách thành phố Toronto khoảng 100 cây số về phía Bắc. Toronto cũng còn là thủ phủ của tỉnh bang Ontario, Canada. Tên đúng của thiền viện là Dhamma Torana (Auspicious Gateway of Dhamma).

Thiền Quán từ Hơi Thở tới Cảm Giác

Khoá thiền Vipassana 10 ngày của tỉnh bang Ontario lần đầu tiên đã được tổ chức vào năm 1980. Sau đó thỉnh thoảng những khoá nầy cũng được tổ chức tại những địa điểm khác nhau ở Nam Ontario trong suốt hai thập niên 80 và 90. Vào năm 2001 Ontario Vipassana Foundation được thành lập và họ đã mua được khu cắm trại của Hướng Đạo để sửa chữa lại và xây cất thêm để trở thành Dhamma Torana. Mùa Thu năm 2003 Torana chính thức đi vào hoạt động.

Bây giờ đang là mùa Thu ở Bắc Mỹ. Tôi đã tham dự khoá thiền 10 ngày tại đây như là một người làm công quả (server). Khoá nầy bắt đầu vào ngày Thứ Tư 5 Tây Tháng Mười và kết thúc vào ngày Chúa Nhật 16 Tháng Mười năm 2016 do thầy S. N. Goenka giảng dạy bằng Anh ngữ qua CD và được thông dịch sang Việt ngữ, cũng qua CD. Giọng Bắc trước 1975 của anh V. ở Montréal dịch nghe rất hay. Montréal thuộc tỉnh bang Québec.

Tôi được biết đây là khoá Việt Anh thứ hai được tổ chức tại Torana. Khoá nầy do thầy Thảo và cô Lan phụ trách. Thầy cô là hai phụ tá trong những người phụ tá (Assistant Teachers) của thầy Goenka. Trên văn bản thì những người phụ trách một khoá thiền Vipassana là những phụ tá giảng dạy. Nhưng tất cả mọi người trong khoá đều gọi họ là thầy. Những thầy mà tôi đã học qua đều là cư sĩ.

Hàng năm có nhiều khoá thiền 10 ngày Vipassana được tổ chức tại Torana. Tôi thường theo học khoá mùa Thu. Được đi trên những con đường mòn trong rừng vào mùa nầy với thời tiết mát mẻ, phong cảnh thiên nhiên rực rỡ màu sắc của lá Thu cùng với bầu không khí thanh tịnh nơi đây thì thật là lý tưởng đối với tôi. Tôi cũng thường theo học những khoá có trăng. Sống trong một chung cư tại thành phố nên tôi ít có dịp được ngắm trăng. Đêm Torana thật tĩnh mịch. Ánh trăng trong đêm 13, 14 và rằm chiếu chênh chếch trên những ngọn cây phong (maples) mùa Thu thật huyền ảo.

Ngày đầu tiên của khoá thiền Vipassana được kể là ngày zéro! Buổi sáng dành để ổn định nơi ăn ở, hành lý và thủ tục ghi danh. Buổi chiều nhập học, nhà bếp có dọn một buổi ăn nhẹ cho thiền sinh. Có hai phòng ăn riêng biệt. Một phòng ăn dành cho nữ và một phòng cho nam. Trong khi chờ đợi dọn ra buổi cơm chiều thì những người làm công quả như tôi tập trung tại phòng ăn trong bếp để nghe huấn từ của thầy Goenka về bổn phận và trách nhiệm khi tình nguyện làm nhiệm vụ cho khoá thiền Vipassana. Bài nầy dài khoảng một tiếng và khác với những bài mà tôi đã có dịp nghe trước đây.

Sau buổi ăn chiều, thiền sinh được tập trung lại để nghe hướng dẫn tổng quát về khoá thiền và nội qui. Đây cũng là một cơ hội chót để thiền sinh quyết định nên tiếp tục ở lại hay nên ra về. Một trong những nội qui là thiền sinh không được nói chuyện với những thiền sinh khác, kể cả ra dấu bằng tay hay bằng mắt. Thiền sinh phải giữ sự im lặng, bắt đầu từ 8 giờ tối ngày zéro đến 10 giờ sáng ngày thứ 10. Sự im lặng nầy được gọi là sự im lặng thanh tịnh (noble silence). Tóm lại, đối với thiền sinh thì tất cả thời gian là dành để học và thực hành thiền Vipassana.

Đúng 8 giờ tối, tất cả thiền sinh và những người làm công quả chúng tôi đến thiền đường để được gọi tên vào chỗ ngồi của mình trong đó. Mỗi chỗ đều có một tấm nệm vuông, tôi đo bằng mắt mỗi cạnh khoảng 8 tấc và dầy khoảng 5 phân. Trên đó đã có sẵn một cái gối hình chữ nhật, chiều dài khoảng 4 tấc, ngang 2 tấc rưỡi và dầy 8 phân. Nệm và gối đều được bao lại bằng áo màu xanh dương đậm. Thiền sinh phải ngồi chỗ đã được chỉ định. Danh sách thiền sinh được ghi trên sơ đồ do những người quản lý khoá học (course managers) giữ để họ có thể điểm danh trong âm thầm vào những giờ ngồi thiền chung. Nếu thiền sinh vắng mặt, thường do ngủ quên, thì người quản lý sẽ đến phòng ngủ để tìm, căn cứ trên sơ đồ chỗ ngồi nầy.

Nếu những ai vì lý do sức khoẻ hay là chưa quen cách ngồi xếp bằng thì có thể cho người quản lý hay để ngồi trên ghế dựa có bốn chân. Thường thì những ghế nầy được xếp sát tường hay phía sau của hàng thiền sinh cuối cùng. Xếp ghế như vậy để không che tầm mắt của thầy cô ngồi trên bục khi nhìn xuống thiền sinh và cũng để tránh cho thiền sinh ngồi dưới nệm phải nhìn thấy cái ghế trước mặt mình.

Tư thế ngồi thiền trên sàn thì không bắt buộc phải theo một tư thế nhất định nào. Thiền sinh tự chọn lấy thế ngồi thích hợp cho mình. Điều quan trọng là phải giữ cho cổ và lưng được thẳng. Hai mắt nhắm lại. Hai cánh tay xuôi theo thân người còn hai bàn tay thì xếp lại sao cho thoải mái và đặt trên bàn chân. Thiền sinh có thể cho bàn tay nầy đặt trên bàn tay kia, cả hai lòng bàn tay úp xuống hay ngửa lên đều được. Hai bàn tay cũng có thể được đặt trên đùi hay trên đầu gối và hai lòng bàn tay úp xuống hay ngửa lên đều được. Kể cả “bắt ấn” (ngón tay cái chạm nhẹ vào ngón trỏ). Thiền sinh có thể ngồi xếp bằng, bán già hay kiết già. Thế kiết già còn gọi là hoa sen, cả hai bàn chân được đặt trên hai đùi và lòng bàn chân ngửa của chân nầy được đặt trên đùi chân kia. Tôi chỉ ngồi được thế bán già.

Cũng có thiền sinh ngồi theo thế cỡi ngựa trên 4 cái gối. Đây là tư thế mà tôi đã ngồi trong mấy ngày đầu khi theo học Vipassana lần đầu tiên. Trong những ngày đó tôi đã tập ngồi xếp bằng trong khi nghe thuyết Pháp. Đến giữa khoá học thì quen và ngồi được luôn khi thiền.

Hằng ngày có ba tiếng ngồi thiền chung tại thiền đường; buổi sáng từ 8 giờ tới 9 giờ, trưa từ 2 giờ rưỡi tới 3 giờ rưỡi và buổi tối thì từ 6 giờ đến 7 giờ.

Sau khi tất cả mọi người lần lượt ngồi vào vị trí đã được chỉ định của mình, từ phía cửa bên hông thiền đường cả hai thầy cô bước vào thiền đường. Khoá thiền Việt Anh mùa Thu 2016 chính thức bắt đầu vào lúc nầy.

Mở đầu là tiếng tụng (chanting) của Goenkaji, tên gọi theo cách gọi của người Ấn Độ để tỏ lòng tôn kính thầy Goenka. Những lời tụng bằng tiếng Pali nầy chỉ là lời dạy của Đức Phật Thích Ca, được trích ra từ các kinh được ghi chép lại. Mục đích là để tạo những sức rung (vibration) thanh tịnh cho thiền đường.

Kế đó tất cả mọi người được yêu cầu lập lại lời xin nương tựa vào tam bảo (Phật, Pháp, Tăng - Buddha, Dhamma, Sangha) và giữ ngũ giới: không sát sanh, không trộm cắp, không tà hạnh, không nói dối và không dùng những chất gây say. Riêng những thiền sinh cũ đã từng học qua một khoá thiền Vipassana 10 ngày giống như khoá đang theo học thì cần phải giữ thêm 3 giới nữa: không ăn sau 12 giờ trưa, không trang điểm và không nằm giường cao.

Tiếp theo đó tất cả chúng tôi được yêu cầu lập lại lời thỉnh cầu để được học Anapana (quán hơi thở). Tất cả những lời lập lại nầy đều bằng tiếng Pali.

Sau cùng tất cả đều được học Anapana bằng cách theo dõi hơi thở ngay lỗ mũi mình mỗi khi hít vào hay thở ra. Thở một cách tự nhiên và bình thường. Đây không phải là bài tập thở mà là “quán” tức là nhận biết hơi thở. Nếu hơi thở ra vào bên trái thì nhận biết rằng hơi thở lúc nầy ra vào bên lỗ mũi trái. Nếu hơi thở ra vào bên phải thì nhận biết rằng hơi thở lúc nầy ra vào bên lỗ mũi phải. Còn nếu hơi thở ra vào cả hai bên thì nhận biết rằng hơi thở lúc nầy ra vào cả hai lỗ mũi. Nếu hơi thở sâu thì nhận biết rằng hơi thở lúc nầy sâu và nếu hơi thở cạn thì nhận biết rằng hơi thở cạn. Thật là đơn giản và dễ dàng phải không quí vị? Nhưng để theo dõi hơi thở liên tục hàng giờ thì cần phải thực tập. Tâm luôn có khuynh hướng hoặc nghĩ về những chuyện đã xảy ra trong quá khứ hoặc nghĩ về những chuyện chưa xảy đến trong tương lai mà quên làm điều hiện tại, ngay thời khắc nầy. Đó là theo dõi hơi thở.

Sang ngày thứ nhất và ngày thứ hai thì vẫn tiếp tục thực hành Anapana. Thầy Goenka cũng có nhắc là nếu không cảm nhận được hơi thở khi nó trở nên quá nhẹ (vi tế), thì thiền sinh có thể tạo ra vài hơi thở hơi mạnh một cách cố ý. Nhưng sau khi cảm nhận được hơi thở trở lại rồi thì cần phải theo dõi hơi thở tự nhiên của cơ thể một cách bình thường. Thiền sinh cũng được hướng dẫn là cần phải nhận biết được sự phớt chạm của hơi thở vào những nơi mà nó tiếp xúc. Có thể bên trong mũi hay ở ngoài mũi. Cũng có thể là ở cửa mũi hay ở mép. Nếu tâm của thiền sinh đủ bén nhạy thì họ cũng nhận biết một sự thật là nhiệt độ của hơi thở ra ấm hơn một chút so với nhiệt độ của hơi thở khi hít vào. Đây là điều tự nhiên, nhưng thực sự cảm nhận được một cách rõ ràng là điều thiền sinh đang thực tập để đạt đến.

Tối ngày thứ hai sau giờ nghe thuyết Pháp (Dhamma Discourse), thiền sinh được hướng dẫn thêm là trong lúc thực hành Anapana, khi quan sát hơi thở ra vào thì có một phản ứng sinh học, hoá học, hay điện từ nào đó xẩy ra ở khu vực mũi. Những phản ứng sinh học, hoá học, hay điện từ sinh ra nầy không có một chút gì liên quan đến hơi thở cả. Đây là một cảm giác (sensation). Cũng còn gọi là cảm thọ, theo thiển ý tôi. Một khi cảm nhận được là đang có một cảm giác nào đó thì thiền sinh cần tập trung theo dõi cảm giác, nhận biết chúng là cảm giác gì. Nếu không biết tên gọi cũng được. Cảm giác không thể chọn lựa được, tự nó sẽ xẩy đến. Điều quan trọng là chỉ ghi nhận những cảm giác đó thôi mà không phản ứng lại chúng. Thí dụ như khi cảm nhận được cảm giác ngứa thì biết là ngứa thôi, chớ không đưa tay lên gãi. Hành động gãi là phản ứng lại cảm giác ngứa. Cần phải tránh. Chỉ quan sát cảm giác mà thôi. Khoảnh khắc tới đây cảm giác ngứa nầy rồi cũng sẽ qua đi. Không cách gì tồn tại mãi mãi được.

Bắt đầu đêm nay và ngày thứ ba, thiền sinh tập trung quan sát cảm giác thay vì hơi thở ở vùng mũi. Chấp nhận cảm giác và quan sát chúng. Không phản ứng lại với bất cứ một cảm giác nào xẩy đến. Cảm giác luôn có mặt ở mọi nơi trên thân thể. Nếu thiền sinh không cảm nhận được cảm giác ở vùng mũi vì chúng quá nhẹ mà tâm thì đang được huấn luyện để trở nên bén nhạy hơn thì thiền sinh quan sát hơi thở ra vào trở lại. Khi có cảm giác thì quan sát chúng và nếu không có cảm giác thì chuyển qua quan sát hơi thở. Đặt nặng phần quan sát cảm giác hơn phần quan sát hơi thở. Nếu cảm nhận được nhiều cảm giác cùng một lúc ở vùng mũi nầy thì thầy Goenka dặn rằng nên tập trung vào cảm giác nhẹ nhất. Có như thế thì tâm mới trở nên bén nhạy được.

Trong lúc tâm đang tập trung quan sát cảm giác xẩy ra ở vùng mũi, nếu có một cảm giác nào đó mạnh hơn, cũng đồng nghĩa với thô hơn cũng đang xẩy ra ở một vùng khác trên thân thể thì thiền sinh không hướng sự tập trung qua nơi đó. Chỉ tập trung quan sát cảm giác xẩy ra ở vùng mũi mà thôi. Có thực hành như thế thì tâm của thiền sinh mới trở nên bén nhạy hơn vì cảm nhận được những cảm giác nhẹ khó hơn là cảm nhận được những cảm giác thô.

Càng ngày càng thu hẹp diện tích quan sát ở quanh vùng mũi. Từ một vùng quan sát hình tam giác thu hẹp diện tích xuống còn một điểm lớn chỉ bằng đầu ngón tay. Tam giác có đỉnh trên sống mũi, hai đỉnh còn lại nằm ở mép. Nay chỉ một điểm ở trên nhân trung, ngay điểm tiếp xúc với mũi. Nhân trung là rãnh ở giữa mũi và miệng. Quan sát những cảm giác ở điểm nhỏ nầy và không phản ứng lại. Tâm đang được huấn luyện để càng ngày tâm càng trở nên bén nhạy hơn. Từ những cảm nhận thô, dễ nhận thấy đến những cảm nhận được những cảm giác thanh nhẹ, khó nhận thấy.

Thiền sinh đang thực hành giữ giới ở Torana, đây là giai đoạn thứ nhất. Liên tục quan sát hơi thở ra vào hay quan sát cảm giác mà không phản ứng lại, từ khoảnh khắc nầy sang khoảnh khắc khác sẽ đưa thiền sinh tới chánh định. Đây là giai đoạn thứ hai. Thiền sinh được hướng dẫn từ từ để sang giai đoạn thứ ba, tuệ giác.

Một phần ba thời gian đầu của 10 ngày thiền Vipassana nầy là dành cho Anapana và hai phần ba thời gian còn lại là dành cho Vipassana. Cách chia 1/3 và 2/3 thời gian nầy cũng được áp dụng cho những khoá có thời gian ngắn hơn 10 ngày hay dài hơn 10 ngày. Do đó ngày thứ tư là ngày bắt đầu học Vipassana cho khoá 10 ngày. Ngày nầy rất quan trọng. Giờ thiền chung buổi trưa ngày Vipassana được dời lại sớm hơn nửa tiếng, tức là từ 2 giờ đến 3 giờ và ngay sau 15 phút nghỉ giải lao thì vào buổi học Vipassana liền. Buổi học dài một tiếng rưỡi. Trong suốt khoảng thời gian học Vipassana trưa hôm nay thì thầy Goenka yêu cầu tất cả phải ở lại trong thiền đường.

Cũng giống như lời thỉnh cầu để xin được học Anapana vào ngày zéro, thì giờ đây trước khi được truyền dạy Vipassana thiền sinh cũng thỉnh cầu để xin được học Vipassana. Tất cả thiền sinh và những người làm công quả được yêu cầu lập lại lời thỉnh cầu, cũng bằng tiếng Pali.

Thay vì theo dõi cảm giác trên một điểm ở nhân trung như thời gian vừa qua thì bây giờ tập trung theo dõi cảm giác trên toàn thân. Bắt đầu từ đỉnh đầu. Tập trung sự chú ý vào đó để xem nơi đỉnh đầu có cảm giác gì hay không, ngay thời điểm nầy. Tâm sẽ cảm nhận được một cảm giác nào đó ở đây. Rồi từ đó cứ thế mà đưa sự chú ý của tâm đến một vùng khác trên cơ thể để nhận biết những cảm giác ở vùng đó. Diện tích quan sát một vùng rộng khoảng 5 đến 8 phân. Nếu tâm không cảm nhận được cảm giác thì quan sát một vùng lớn hơn. Như cả gương mặt, cả vùng ngực. Rồi sau đó từ từ thu hẹp diện tích quan sát trở lại. Cảm giác có thể như “thấy” kiến bò, có thể là những cảm giác phập phồng, ngứa ngáy. Có thể là những cảm giác khó chịu, dễ chịu, tê, nóng, lạnh, đổ mồ hôi... hay cũng có thể là những cảm giác không tên, không biết gọi là gì.

Chúng tôi được hướng dẫn là chỉ quan sát chúng thôi mà không phản ứng lại. Cũng không đồng hoá mình với cảm giác đó. Những cảm giác nầy luôn thay đổi từng giây phút.

Đa số độc giả có lẽ đã nghe qua chữ vô thường. Thực hành Vipassana quí vị sẽ thật sự nhận thấy được sự vô thường ở ngay trên thân thể mình. Sự biến đổi, sinh diệt liên tục của tế bào cùng với những phản ứng hoá học trong cơ thể tạo ra những cảm giác. Quan sát những cảm giác nầy. Không ưa thích chúng khi cảm nhận được những cảm giác dễ chịu. Không ghét bỏ chúng khi cảm nhận được những cảm giác khó chịu. Luôn giữ tâm an bình, thanh thản. Sự hiểu biết về luật vô thường nầy là qua kinh nghiệm của từng thiền sinh chớ không phải là sự hiểu biết qua sách vở.

Phương pháp giảng dạy của thầy Goenka rất khoa học. Tôi có thể nói rằng ai cũng học được. Từ ngày thứ tư cho đến hết khoá, mỗi ngày tất cả chúng tôi được học thêm một chút. Tất cả chỉ là sự chú tâm quan sát cảm giác ngay trên chính cơ thể của mình.

Quan sát cảm giác khắp thân thể bằng cách hướng tâm mình đến từng vùng một. Trước hết hãy chọn lấy một con đường thích hợp và hướng tâm theo đường đã chọn để đi đến từng vùng và quan sát cảm giác ở vùng đó. Chọn một thứ tự đường đi sao dễ nhớ để tránh trường hợp bỏ sót một vùng nào đó. Liên tục di chuyển tâm mình. Từ trên đỉnh đầu xuống dưới ngón chân, rồi theo chiều ngược lại. Từ bề mặt ngoài của da vào đến khắp các nội tạng bên trong cơ thể, rồi ngược lại.

Thời gian để quan sát một vòng trung bình khoảng mười phút, nếu thiền sinh cảm nhận được cảm giác ở khắp mọi nơi trên thân thể. Quan trọng là không bỏ sót một vùng nào hết và không phản ứng lại với những cảm giác cảm nhận được. Nếu không cảm nhận được cảm giác ở một nơi nào đó trên cơ thể thì có thể ngừng lại ở nơi đó khoảng một phút, rồi di chuyển sự chú tâm vào vùng kế đó. Chúng tôi được dạy rằng không cảm nhận được cảm giác không có nghĩa là nơi đó không có cảm giác nhưng vì tâm chưa đủ bén nhạy để nhận biết. Lần quan sát tới hay là lần quan sát tới nữa thì sẽ nhận được một cảm giác nào đó ở vùng mù mờ nầy. Bất cứ nơi nào thân thể cũng đều có cảm giác. Không cảm giác nầy thì cũng cảm giác nọ, hai mươi bốn giờ một ngày trong lúc thức cũng như lúc ngủ vì sự sinh diệt liên tục xảy ra.

Những gì tôi vừa kể chỉ là một phần nhỏ của sự hướng dẫn cách thực hành Vipassana. Mục đích chỉ để ghi lại những gì tôi đã học được trong thời gian ở Torana. Để học Vipassana chân truyền từ thầy Goenka thì không gì bằng đến một thiền viện. Những thiền viện Vipassana như Dhamma Torana nầy có mặt khắp nơi trên thế giới và được dịch ra khoảng 80 thứ tiếng. Tất cả thiền viện Vipassana nầy đều có cùng thời khoá biểu và nội qui. Sự giảng dạy cùng những bài thuyết Pháp bằng CD hay băng cassette đều do chính Goenkaji giảng. Còn người thầy phụ trách khoá học có nhiệm vụ chính là trông chừng thiền sinh trong thiền đường và trả lời các câu hỏi hay thắc mắc có liên quan đến những lời hướng dẫn của thầy Goenka. Nếu có câu hỏi thì thiền sinh hay người làm công quả có thể ghi tên xin gặp riêng thầy trong khoảng thời gian từ 12 giờ đến 1 giờ trưa. Ngoài ra thì họ cũng có thể hỏi thầy sau giờ hướng dẫn cuối ngày, vào lúc 9 giờ đêm.

Trong mười ngày thực hành Vipassana, thiền sinh ngồi thiền mỗi ngày khoảng mười tiếng. Tiếng kẻng báo thức đầu tiên trong ngày vào lúc 4 giờ sáng. Nửa tiếng sau, 4 giờ rưỡi bắt đầu giờ thiền trong ngày. Có thể ngồi ở tại phòng mình hay trong thiền đường đến 6 giờ rưỡi. Theo tôi thì khoảng thời gian nầy rất quan trọng vì hàng ngày vào giờ nầy thầy Goenka tụng khoảng nửa tiếng tới 45 phút để tạo bầu không khí thanh tịnh trong thiền đường cho cả trọn ngày hôm đó. Tôi thường đến thiền đường trong khoảng thời gian nầy nhưng chọn ngồi trong thất (cell). Cứ cách ngày thì tôi rời thất lúc 5 giờ hai mươi để vào bếp phụ với những người làm công quả khác chuẩn bị bữa ăn sáng cho thiền viện vào lúc 6 giờ rưỡi.

Kỳ tới: Ba tầng Sankharas, Nghệ Thuật Sống và Chết

Đọc tiếp

Mười Ngày Thu ở Torana

Dương Thiện Tâm

Torana là tên của một thiền viện Vipassana nằm trong một khu rừng rộng 140 mẫu đất, cách thành phố Toronto khoảng 100 cây số về phía Bắc. Toronto cũng còn là thủ phủ của tỉnh bang Ontario, Canada. Tên đúng của thiền viện là Dhamma Torana (Auspicious Gateway of Dhamma).

Thiền Quán từ Hơi Thở tới Cảm Giác

Khoá thiền Vipassana 10 ngày của tỉnh bang Ontario lần đầu tiên đã được tổ chức vào năm 1980. Sau đó thỉnh thoảng những khoá nầy cũng được tổ chức tại những địa điểm khác nhau ở Nam Ontario trong suốt hai thập niên 80 và 90. Vào năm 2001 Ontario Vipassana Foundation được thành lập và họ đã mua được khu cắm trại của Hướng Đạo để sửa chữa lại và xây cất thêm để trở thành Dhamma Torana. Mùa Thu năm 2003 Torana chính thức đi vào hoạt động.

Bây giờ đang là mùa Thu ở Bắc Mỹ. Tôi đã tham dự khoá thiền 10 ngày tại đây như là một người làm công quả (server). Khoá nầy bắt đầu vào ngày Thứ Tư 5 Tây Tháng Mười và kết thúc vào ngày Chúa Nhật 16 Tháng Mười năm 2016 do thầy S. N. Goenka giảng dạy bằng Anh ngữ qua CD và được thông dịch sang Việt ngữ, cũng qua CD. Giọng Bắc trước 1975 của anh V. ở Montréal dịch nghe rất hay. Montréal thuộc tỉnh bang Québec.

Tôi được biết đây là khoá Việt Anh thứ hai được tổ chức tại Torana. Khoá nầy do thầy Thảo và cô Lan phụ trách. Thầy cô là hai phụ tá trong những người phụ tá (Assistant Teachers) của thầy Goenka. Trên văn bản thì những người phụ trách một khoá thiền Vipassana là những phụ tá giảng dạy. Nhưng tất cả mọi người trong khoá đều gọi họ là thầy. Những thầy mà tôi đã học qua đều là cư sĩ.

Hàng năm có nhiều khoá thiền 10 ngày Vipassana được tổ chức tại Torana. Tôi thường theo học khoá mùa Thu. Được đi trên những con đường mòn trong rừng vào mùa nầy với thời tiết mát mẻ, phong cảnh thiên nhiên rực rỡ màu sắc của lá Thu cùng với bầu không khí thanh tịnh nơi đây thì thật là lý tưởng đối với tôi. Tôi cũng thường theo học những khoá có trăng. Sống trong một chung cư tại thành phố nên tôi ít có dịp được ngắm trăng. Đêm Torana thật tĩnh mịch. Ánh trăng trong đêm 13, 14 và rằm chiếu chênh chếch trên những ngọn cây phong (maples) mùa Thu thật huyền ảo.

Ngày đầu tiên của khoá thiền Vipassana được kể là ngày zéro! Buổi sáng dành để ổn định nơi ăn ở, hành lý và thủ tục ghi danh. Buổi chiều nhập học, nhà bếp có dọn một buổi ăn nhẹ cho thiền sinh. Có hai phòng ăn riêng biệt. Một phòng ăn dành cho nữ và một phòng cho nam. Trong khi chờ đợi dọn ra buổi cơm chiều thì những người làm công quả như tôi tập trung tại phòng ăn trong bếp để nghe huấn từ của thầy Goenka về bổn phận và trách nhiệm khi tình nguyện làm nhiệm vụ cho khoá thiền Vipassana. Bài nầy dài khoảng một tiếng và khác với những bài mà tôi đã có dịp nghe trước đây.

Sau buổi ăn chiều, thiền sinh được tập trung lại để nghe hướng dẫn tổng quát về khoá thiền và nội qui. Đây cũng là một cơ hội chót để thiền sinh quyết định nên tiếp tục ở lại hay nên ra về. Một trong những nội qui là thiền sinh không được nói chuyện với những thiền sinh khác, kể cả ra dấu bằng tay hay bằng mắt. Thiền sinh phải giữ sự im lặng, bắt đầu từ 8 giờ tối ngày zéro đến 10 giờ sáng ngày thứ 10. Sự im lặng nầy được gọi là sự im lặng thanh tịnh (noble silence). Tóm lại, đối với thiền sinh thì tất cả thời gian là dành để học và thực hành thiền Vipassana.

Đúng 8 giờ tối, tất cả thiền sinh và những người làm công quả chúng tôi đến thiền đường để được gọi tên vào chỗ ngồi của mình trong đó. Mỗi chỗ đều có một tấm nệm vuông, tôi đo bằng mắt mỗi cạnh khoảng 8 tấc và dầy khoảng 5 phân. Trên đó đã có sẵn một cái gối hình chữ nhật, chiều dài khoảng 4 tấc, ngang 2 tấc rưỡi và dầy 8 phân. Nệm và gối đều được bao lại bằng áo màu xanh dương đậm. Thiền sinh phải ngồi chỗ đã được chỉ định. Danh sách thiền sinh được ghi trên sơ đồ do những người quản lý khoá học (course managers) giữ để họ có thể điểm danh trong âm thầm vào những giờ ngồi thiền chung. Nếu thiền sinh vắng mặt, thường do ngủ quên, thì người quản lý sẽ đến phòng ngủ để tìm, căn cứ trên sơ đồ chỗ ngồi nầy.

Nếu những ai vì lý do sức khoẻ hay là chưa quen cách ngồi xếp bằng thì có thể cho người quản lý hay để ngồi trên ghế dựa có bốn chân. Thường thì những ghế nầy được xếp sát tường hay phía sau của hàng thiền sinh cuối cùng. Xếp ghế như vậy để không che tầm mắt của thầy cô ngồi trên bục khi nhìn xuống thiền sinh và cũng để tránh cho thiền sinh ngồi dưới nệm phải nhìn thấy cái ghế trước mặt mình.

Tư thế ngồi thiền trên sàn thì không bắt buộc phải theo một tư thế nhất định nào. Thiền sinh tự chọn lấy thế ngồi thích hợp cho mình. Điều quan trọng là phải giữ cho cổ và lưng được thẳng. Hai mắt nhắm lại. Hai cánh tay xuôi theo thân người còn hai bàn tay thì xếp lại sao cho thoải mái và đặt trên bàn chân. Thiền sinh có thể cho bàn tay nầy đặt trên bàn tay kia, cả hai lòng bàn tay úp xuống hay ngửa lên đều được. Hai bàn tay cũng có thể được đặt trên đùi hay trên đầu gối và hai lòng bàn tay úp xuống hay ngửa lên đều được. Kể cả “bắt ấn” (ngón tay cái chạm nhẹ vào ngón trỏ). Thiền sinh có thể ngồi xếp bằng, bán già hay kiết già. Thế kiết già còn gọi là hoa sen, cả hai bàn chân được đặt trên hai đùi và lòng bàn chân ngửa của chân nầy được đặt trên đùi chân kia. Tôi chỉ ngồi được thế bán già.

Cũng có thiền sinh ngồi theo thế cỡi ngựa trên 4 cái gối. Đây là tư thế mà tôi đã ngồi trong mấy ngày đầu khi theo học Vipassana lần đầu tiên. Trong những ngày đó tôi đã tập ngồi xếp bằng trong khi nghe thuyết Pháp. Đến giữa khoá học thì quen và ngồi được luôn khi thiền.

Hằng ngày có ba tiếng ngồi thiền chung tại thiền đường; buổi sáng từ 8 giờ tới 9 giờ, trưa từ 2 giờ rưỡi tới 3 giờ rưỡi và buổi tối thì từ 6 giờ đến 7 giờ.

Sau khi tất cả mọi người lần lượt ngồi vào vị trí đã được chỉ định của mình, từ phía cửa bên hông thiền đường cả hai thầy cô bước vào thiền đường. Khoá thiền Việt Anh mùa Thu 2016 chính thức bắt đầu vào lúc nầy.

Mở đầu là tiếng tụng (chanting) của Goenkaji, tên gọi theo cách gọi của người Ấn Độ để tỏ lòng tôn kính thầy Goenka. Những lời tụng bằng tiếng Pali nầy chỉ là lời dạy của Đức Phật Thích Ca, được trích ra từ các kinh được ghi chép lại. Mục đích là để tạo những sức rung (vibration) thanh tịnh cho thiền đường.

Kế đó tất cả mọi người được yêu cầu lập lại lời xin nương tựa vào tam bảo (Phật, Pháp, Tăng - Buddha, Dhamma, Sangha) và giữ ngũ giới: không sát sanh, không trộm cắp, không tà hạnh, không nói dối và không dùng những chất gây say. Riêng những thiền sinh cũ đã từng học qua một khoá thiền Vipassana 10 ngày giống như khoá đang theo học thì cần phải giữ thêm 3 giới nữa: không ăn sau 12 giờ trưa, không trang điểm và không nằm giường cao.

Tiếp theo đó tất cả chúng tôi được yêu cầu lập lại lời thỉnh cầu để được học Anapana (quán hơi thở). Tất cả những lời lập lại nầy đều bằng tiếng Pali.

Sau cùng tất cả đều được học Anapana bằng cách theo dõi hơi thở ngay lỗ mũi mình mỗi khi hít vào hay thở ra. Thở một cách tự nhiên và bình thường. Đây không phải là bài tập thở mà là “quán” tức là nhận biết hơi thở. Nếu hơi thở ra vào bên trái thì nhận biết rằng hơi thở lúc nầy ra vào bên lỗ mũi trái. Nếu hơi thở ra vào bên phải thì nhận biết rằng hơi thở lúc nầy ra vào bên lỗ mũi phải. Còn nếu hơi thở ra vào cả hai bên thì nhận biết rằng hơi thở lúc nầy ra vào cả hai lỗ mũi. Nếu hơi thở sâu thì nhận biết rằng hơi thở lúc nầy sâu và nếu hơi thở cạn thì nhận biết rằng hơi thở cạn. Thật là đơn giản và dễ dàng phải không quí vị? Nhưng để theo dõi hơi thở liên tục hàng giờ thì cần phải thực tập. Tâm luôn có khuynh hướng hoặc nghĩ về những chuyện đã xảy ra trong quá khứ hoặc nghĩ về những chuyện chưa xảy đến trong tương lai mà quên làm điều hiện tại, ngay thời khắc nầy. Đó là theo dõi hơi thở.

Sang ngày thứ nhất và ngày thứ hai thì vẫn tiếp tục thực hành Anapana. Thầy Goenka cũng có nhắc là nếu không cảm nhận được hơi thở khi nó trở nên quá nhẹ (vi tế), thì thiền sinh có thể tạo ra vài hơi thở hơi mạnh một cách cố ý. Nhưng sau khi cảm nhận được hơi thở trở lại rồi thì cần phải theo dõi hơi thở tự nhiên của cơ thể một cách bình thường. Thiền sinh cũng được hướng dẫn là cần phải nhận biết được sự phớt chạm của hơi thở vào những nơi mà nó tiếp xúc. Có thể bên trong mũi hay ở ngoài mũi. Cũng có thể là ở cửa mũi hay ở mép. Nếu tâm của thiền sinh đủ bén nhạy thì họ cũng nhận biết một sự thật là nhiệt độ của hơi thở ra ấm hơn một chút so với nhiệt độ của hơi thở khi hít vào. Đây là điều tự nhiên, nhưng thực sự cảm nhận được một cách rõ ràng là điều thiền sinh đang thực tập để đạt đến.

Tối ngày thứ hai sau giờ nghe thuyết Pháp (Dhamma Discourse), thiền sinh được hướng dẫn thêm là trong lúc thực hành Anapana, khi quan sát hơi thở ra vào thì có một phản ứng sinh học, hoá học, hay điện từ nào đó xẩy ra ở khu vực mũi. Những phản ứng sinh học, hoá học, hay điện từ sinh ra nầy không có một chút gì liên quan đến hơi thở cả. Đây là một cảm giác (sensation). Cũng còn gọi là cảm thọ, theo thiển ý tôi. Một khi cảm nhận được là đang có một cảm giác nào đó thì thiền sinh cần tập trung theo dõi cảm giác, nhận biết chúng là cảm giác gì. Nếu không biết tên gọi cũng được. Cảm giác không thể chọn lựa được, tự nó sẽ xẩy đến. Điều quan trọng là chỉ ghi nhận những cảm giác đó thôi mà không phản ứng lại chúng. Thí dụ như khi cảm nhận được cảm giác ngứa thì biết là ngứa thôi, chớ không đưa tay lên gãi. Hành động gãi là phản ứng lại cảm giác ngứa. Cần phải tránh. Chỉ quan sát cảm giác mà thôi. Khoảnh khắc tới đây cảm giác ngứa nầy rồi cũng sẽ qua đi. Không cách gì tồn tại mãi mãi được.

Bắt đầu đêm nay và ngày thứ ba, thiền sinh tập trung quan sát cảm giác thay vì hơi thở ở vùng mũi. Chấp nhận cảm giác và quan sát chúng. Không phản ứng lại với bất cứ một cảm giác nào xẩy đến. Cảm giác luôn có mặt ở mọi nơi trên thân thể. Nếu thiền sinh không cảm nhận được cảm giác ở vùng mũi vì chúng quá nhẹ mà tâm thì đang được huấn luyện để trở nên bén nhạy hơn thì thiền sinh quan sát hơi thở ra vào trở lại. Khi có cảm giác thì quan sát chúng và nếu không có cảm giác thì chuyển qua quan sát hơi thở. Đặt nặng phần quan sát cảm giác hơn phần quan sát hơi thở. Nếu cảm nhận được nhiều cảm giác cùng một lúc ở vùng mũi nầy thì thầy Goenka dặn rằng nên tập trung vào cảm giác nhẹ nhất. Có như thế thì tâm mới trở nên bén nhạy được.

Trong lúc tâm đang tập trung quan sát cảm giác xẩy ra ở vùng mũi, nếu có một cảm giác nào đó mạnh hơn, cũng đồng nghĩa với thô hơn cũng đang xẩy ra ở một vùng khác trên thân thể thì thiền sinh không hướng sự tập trung qua nơi đó. Chỉ tập trung quan sát cảm giác xẩy ra ở vùng mũi mà thôi. Có thực hành như thế thì tâm của thiền sinh mới trở nên bén nhạy hơn vì cảm nhận được những cảm giác nhẹ khó hơn là cảm nhận được những cảm giác thô.

Càng ngày càng thu hẹp diện tích quan sát ở quanh vùng mũi. Từ một vùng quan sát hình tam giác thu hẹp diện tích xuống còn một điểm lớn chỉ bằng đầu ngón tay. Tam giác có đỉnh trên sống mũi, hai đỉnh còn lại nằm ở mép. Nay chỉ một điểm ở trên nhân trung, ngay điểm tiếp xúc với mũi. Nhân trung là rãnh ở giữa mũi và miệng. Quan sát những cảm giác ở điểm nhỏ nầy và không phản ứng lại. Tâm đang được huấn luyện để càng ngày tâm càng trở nên bén nhạy hơn. Từ những cảm nhận thô, dễ nhận thấy đến những cảm nhận được những cảm giác thanh nhẹ, khó nhận thấy.

Thiền sinh đang thực hành giữ giới ở Torana, đây là giai đoạn thứ nhất. Liên tục quan sát hơi thở ra vào hay quan sát cảm giác mà không phản ứng lại, từ khoảnh khắc nầy sang khoảnh khắc khác sẽ đưa thiền sinh tới chánh định. Đây là giai đoạn thứ hai. Thiền sinh được hướng dẫn từ từ để sang giai đoạn thứ ba, tuệ giác.

Một phần ba thời gian đầu của 10 ngày thiền Vipassana nầy là dành cho Anapana và hai phần ba thời gian còn lại là dành cho Vipassana. Cách chia 1/3 và 2/3 thời gian nầy cũng được áp dụng cho những khoá có thời gian ngắn hơn 10 ngày hay dài hơn 10 ngày. Do đó ngày thứ tư là ngày bắt đầu học Vipassana cho khoá 10 ngày. Ngày nầy rất quan trọng. Giờ thiền chung buổi trưa ngày Vipassana được dời lại sớm hơn nửa tiếng, tức là từ 2 giờ đến 3 giờ và ngay sau 15 phút nghỉ giải lao thì vào buổi học Vipassana liền. Buổi học dài một tiếng rưỡi. Trong suốt khoảng thời gian học Vipassana trưa hôm nay thì thầy Goenka yêu cầu tất cả phải ở lại trong thiền đường.

Cũng giống như lời thỉnh cầu để xin được học Anapana vào ngày zéro, thì giờ đây trước khi được truyền dạy Vipassana thiền sinh cũng thỉnh cầu để xin được học Vipassana. Tất cả thiền sinh và những người làm công quả được yêu cầu lập lại lời thỉnh cầu, cũng bằng tiếng Pali.

Thay vì theo dõi cảm giác trên một điểm ở nhân trung như thời gian vừa qua thì bây giờ tập trung theo dõi cảm giác trên toàn thân. Bắt đầu từ đỉnh đầu. Tập trung sự chú ý vào đó để xem nơi đỉnh đầu có cảm giác gì hay không, ngay thời điểm nầy. Tâm sẽ cảm nhận được một cảm giác nào đó ở đây. Rồi từ đó cứ thế mà đưa sự chú ý của tâm đến một vùng khác trên cơ thể để nhận biết những cảm giác ở vùng đó. Diện tích quan sát một vùng rộng khoảng 5 đến 8 phân. Nếu tâm không cảm nhận được cảm giác thì quan sát một vùng lớn hơn. Như cả gương mặt, cả vùng ngực. Rồi sau đó từ từ thu hẹp diện tích quan sát trở lại. Cảm giác có thể như “thấy” kiến bò, có thể là những cảm giác phập phồng, ngứa ngáy. Có thể là những cảm giác khó chịu, dễ chịu, tê, nóng, lạnh, đổ mồ hôi... hay cũng có thể là những cảm giác không tên, không biết gọi là gì.

Chúng tôi được hướng dẫn là chỉ quan sát chúng thôi mà không phản ứng lại. Cũng không đồng hoá mình với cảm giác đó. Những cảm giác nầy luôn thay đổi từng giây phút.

Đa số độc giả có lẽ đã nghe qua chữ vô thường. Thực hành Vipassana quí vị sẽ thật sự nhận thấy được sự vô thường ở ngay trên thân thể mình. Sự biến đổi, sinh diệt liên tục của tế bào cùng với những phản ứng hoá học trong cơ thể tạo ra những cảm giác. Quan sát những cảm giác nầy. Không ưa thích chúng khi cảm nhận được những cảm giác dễ chịu. Không ghét bỏ chúng khi cảm nhận được những cảm giác khó chịu. Luôn giữ tâm an bình, thanh thản. Sự hiểu biết về luật vô thường nầy là qua kinh nghiệm của từng thiền sinh chớ không phải là sự hiểu biết qua sách vở.

Phương pháp giảng dạy của thầy Goenka rất khoa học. Tôi có thể nói rằng ai cũng học được. Từ ngày thứ tư cho đến hết khoá, mỗi ngày tất cả chúng tôi được học thêm một chút. Tất cả chỉ là sự chú tâm quan sát cảm giác ngay trên chính cơ thể của mình.

Quan sát cảm giác khắp thân thể bằng cách hướng tâm mình đến từng vùng một. Trước hết hãy chọn lấy một con đường thích hợp và hướng tâm theo đường đã chọn để đi đến từng vùng và quan sát cảm giác ở vùng đó. Chọn một thứ tự đường đi sao dễ nhớ để tránh trường hợp bỏ sót một vùng nào đó. Liên tục di chuyển tâm mình. Từ trên đỉnh đầu xuống dưới ngón chân, rồi theo chiều ngược lại. Từ bề mặt ngoài của da vào đến khắp các nội tạng bên trong cơ thể, rồi ngược lại.

Thời gian để quan sát một vòng trung bình khoảng mười phút, nếu thiền sinh cảm nhận được cảm giác ở khắp mọi nơi trên thân thể. Quan trọng là không bỏ sót một vùng nào hết và không phản ứng lại với những cảm giác cảm nhận được. Nếu không cảm nhận được cảm giác ở một nơi nào đó trên cơ thể thì có thể ngừng lại ở nơi đó khoảng một phút, rồi di chuyển sự chú tâm vào vùng kế đó. Chúng tôi được dạy rằng không cảm nhận được cảm giác không có nghĩa là nơi đó không có cảm giác nhưng vì tâm chưa đủ bén nhạy để nhận biết. Lần quan sát tới hay là lần quan sát tới nữa thì sẽ nhận được một cảm giác nào đó ở vùng mù mờ nầy. Bất cứ nơi nào thân thể cũng đều có cảm giác. Không cảm giác nầy thì cũng cảm giác nọ, hai mươi bốn giờ một ngày trong lúc thức cũng như lúc ngủ vì sự sinh diệt liên tục xảy ra.

Những gì tôi vừa kể chỉ là một phần nhỏ của sự hướng dẫn cách thực hành Vipassana. Mục đích chỉ để ghi lại những gì tôi đã học được trong thời gian ở Torana. Để học Vipassana chân truyền từ thầy Goenka thì không gì bằng đến một thiền viện. Những thiền viện Vipassana như Dhamma Torana nầy có mặt khắp nơi trên thế giới và được dịch ra khoảng 80 thứ tiếng. Tất cả thiền viện Vipassana nầy đều có cùng thời khoá biểu và nội qui. Sự giảng dạy cùng những bài thuyết Pháp bằng CD hay băng cassette đều do chính Goenkaji giảng. Còn người thầy phụ trách khoá học có nhiệm vụ chính là trông chừng thiền sinh trong thiền đường và trả lời các câu hỏi hay thắc mắc có liên quan đến những lời hướng dẫn của thầy Goenka. Nếu có câu hỏi thì thiền sinh hay người làm công quả có thể ghi tên xin gặp riêng thầy trong khoảng thời gian từ 12 giờ đến 1 giờ trưa. Ngoài ra thì họ cũng có thể hỏi thầy sau giờ hướng dẫn cuối ngày, vào lúc 9 giờ đêm.

Trong mười ngày thực hành Vipassana, thiền sinh ngồi thiền mỗi ngày khoảng mười tiếng. Tiếng kẻng báo thức đầu tiên trong ngày vào lúc 4 giờ sáng. Nửa tiếng sau, 4 giờ rưỡi bắt đầu giờ thiền trong ngày. Có thể ngồi ở tại phòng mình hay trong thiền đường đến 6 giờ rưỡi. Theo tôi thì khoảng thời gian nầy rất quan trọng vì hàng ngày vào giờ nầy thầy Goenka tụng khoảng nửa tiếng tới 45 phút để tạo bầu không khí thanh tịnh trong thiền đường cho cả trọn ngày hôm đó. Tôi thường đến thiền đường trong khoảng thời gian nầy nhưng chọn ngồi trong thất (cell). Cứ cách ngày thì tôi rời thất lúc 5 giờ hai mươi để vào bếp phụ với những người làm công quả khác chuẩn bị bữa ăn sáng cho thiền viện vào lúc 6 giờ rưỡi.

Kỳ tới: Ba tầng Sankharas, Nghệ Thuật Sống và Chết

Đọc tiếp

Khoảng Trống Không Thể Lấp Đầy

CHU TẤT TIẾN

Buổi sáng, vừa thức giấc, nhìn quanh phòng, chợt thấy một khoảng trống lạ lùng trước mặt, khoảng trống đã từng hiện lên trong đầu cách đây hơn hai thập niên, khi mẹ tôi mất. Hôm nay, nhìn sang phòng bên cạnh, nơi nhạc mẫu tôi vẫn nằm, tôi lại thấy hiện lên trong trí não một khoảng trống lạnh lùng, môt khoảng trống không thể lấp đầy, vì nhạc mẫu tôi mới ra đi hôm qua. Từ mấy chục năm rồi, bà vẫn sống chung với chúng tôi, với trách nhiệm của một người mẹ, lo từng bữa
ăn cho con cháu, nấu cơm cho cả gia đình ăn, rồi dọn dẹp, rửa bát, cất từng cái chén, cái đĩa vào trong tủ. Bà không chỉ lo cho vợ chồng tôi, mà tất cả những đứa cháu nội, ngoại đều qua tay bà, không sót một đứa nào. Hoàn cảnh đặc biệt của những năm sau Tháng Tư Đen, con trai, con rể đều đi tù, thì những đứa cháu nội, ngoại đều đến bà để chăm sóc, tắm rửa, cho ăn, cho mặc. Sau khi con trai, con rể được trả tự do, bà vẫn tiếp tục thầm lặng làm nhiệm vụ của người Mẹ, qua hết không gian này đến không gian khác, bà vẫn bên chúng tôi, lui cui dọn dẹp, làm vườn, nhổ cỏ dại, trồng hoa, nấu ăn, quét dọn nhà cửa. Cháu ngoại của bà đã lập gia đình còn ở chung nhà, bà vẫn lo soạn thùng đồ ăn cho chúng mang đi làm hàng ngày. Khi chúng đi làm về, bà giằng lấy thùng đồ ăn và những chén, bát dơ để đi rửa cho mãi đến tháng vừa rồi, bà đột nhiên trở bệnh, không thể đi lại được, bà mới chịu khoanh tay, không lo cơm nước cho cả nhà nữa.

Rồi hôm qua, bà ra đi thanh thản bên cạnh mấy chục đứa vừa con ruột, con rể, con dâu, cháu nội, ngoại, và chắt. Một điều lạ lùng là khi bà ngưng hơi thở, thì miệng bà há ra, các con cố xoa bắp thịt miệng cho bà để khép miệng bà lại, nhưng không thể được. Các con, cháu đành đứng cạnh bà, lần lượt thay phiên nhau, tâm sự với bà lần cuối. Tất cả cúi xuống hôn bà, có đứa hôn trán, có đứa hôn tay, có đứa hôn chân bà rồi kể lể nỗi niềm thương nhớ bà không thể nào nguôi. Bất ngờ, sau khi tất cả con cháu đã nói lời chia tay với bà, đột nhiên miệng bà khép lại và miệng bà như thoảng một nụ cười, một nụ cười mãn nguyện. Có lẽ những lời chia xẻ chân tình đầy thương nhớ của đám con cháu đã tác động đến hương linh người quá vãng lúc đó vẫn còn lưu luyến quanh chỗ nằm nhiều năm của bà, nên bà đã mìm cười…

Khoảng 5 giờ chiều, sau khi người y tá vẫn túc trực bên bà, báo cho nhà quàn biết, một chiếc xe hòm nhỏ đã đến với hai phụ nữ lo tẩm liệm. Với những động tác thành thạo, hai người phụ nữ đã cuốn chặt bà vào trong một miếng vải liệm trắng rồi bế lên xe đẩy, từ chiếc xe đẩy, bà được đưa về nhà quàn, để chuẩn bị cho việc thăm viếng trong vài ngày nữa. Và từ lúc này, bà đã hoàn toàn khuất khỏi căn nhà tôi, không bao giờ còn hiện diện nữa. Từ nay, một bóng người nhỏ bé từng đi tới đi lui, dọn dẹp hay nấu nướng trong bếp, hoặc đội cái nón lá ngồi ngoài vườn sau, vườn trước nhặt cỏ dại, trồng hoa sẽ không bao giờ còn thấy nữa. Bà ra đi, để lại phía sau một khoảng trống không thể lấp đầy, tuy chỉ là một khoảng trống nhỏ bé vừa với thân thể bà, nhưng cũng là một khoảng trống vĩnh viễn, cho dù sẽ có những khối lượng con người đi tới đi lui, chùm lên không gian này, nhưng trong tâm tưởng của người còn lại, vẫn thấy một khoảng không gian cô quạnh, lạnh lẽo, bàng hoàng di chuyển đâu đó trong căn nhà. Người ở lại, nếu muốn tạm thời lấp đầy khoảng trống đó, thì chỉ còn cách là “Đập cổ kính ra tìm lấy bóng. Xếp tàn y lại để dành hơi.” như những người yêu nhau, những cặp vợ chồng, những cha những mẹ, những anh những em, những con những cháu, môt lúc nào có một người xa biệt vĩnh viễn… thì không có phương pháp nào hơn là lục lại “album”, hoặc đứng trước những bức hình người quá cố mà nghẹn ngào, và nhớ lại những kỷ niệm xưa khi còn vui vẻ, hạnh phúc, để quên đi một khoảng trống trong tim, rồi cố giả vờ không nhớ nữa để tiếp tục sinh hoạt hàng ngày, như không có chuyện gì xẩy ra. Như thế, niềm đau bất lực vì không thể lấp đầy khoảng trống kia, sẽ mãi mãi nhỏ máu trong tim, trừ một điều, với những ai có lòng tin vào kiếp sau, đời sau, tin vào Chúa, vào Phật, vào Thiên Đường bất tử, vào cõi Niết Bàn, thì sẽ hy vọng mong manh là có ngày xum họp lại. Nhưng, có mấy ai thật tình có lòng tin mãnh liệt như thế đâu? Cho nên, dù trong kinh kệ, con người vẫn thấy một khoảng trống không thể lấp đầy…

Chu Tất Tiến

Ngày 2 tháng 4, 2017

Đọc tiếp